یونسکو که خود سازمانی پیشگام و خوش‌نام در عرصه صنایع خلاق محسوب می‌شود، تعریفی کامل از صنایع خلاق ارائه داده است: «صنایع خلاق، صنایعی هستند که بر خلاقیت، تولید و بازاریابی کالاها و خدماتی با ویژگی‌های فرهنگی، تمرکز دارند و تولید آن‌ها معمولاً از طریق قوانین کپی‌رایت حمایت می‌شود.» دولت بریتانیا هم تعریفی برای این دسته از صنایع مطرح کرده است: «صنایع خلاق، صنایعی هستند که آبشخور آن‌ها در خلاقیت، توانایی و استعداد فردی است و پتانسیل ثروت‌آفرینی و اشتغال‌زایی از طریق ایجاد و بکارگیری مالکیت معنوی را دارند.»
یکی از پرسش‌های اساسی و بنیادینی که در مورد صنایع خلاق مطرح می‌شود، این است که تاثیر صنایع خلاق بر اقتصاد و جامعه چیست؟ در این مقاله تصمیم داریم در مورد تأثیر صنایع مذکور بر اقتصاد و جامعه حرف بزنیم و 6 تأثیر عمده این صنایع را بیان کنیم. در صورت تمایل به آگاهی از تأثیر عمیق صنایع خلاق، کافی است چند دقیقه زمان بگذارید و تا انتهای این مقاله با ما همراه شوید.
1. اشتغال‌آفرینی؛ شاید مهم‌ترین تاثیر صنایع خلاق بر اقتصاد و جامعه
مطالعاتی که در مورد اشتغال‌آفرینی صنایع خلاق در سراسر جهان انجام شده است، نشان می‌دهد که این صنایع، به طور متوسط 6 درصد از کل اشتغال جهانی را به خودشان اختصاص داده‌اند و همین عدد، به‌خوبی نشان می‌دهد که صنایع خلاق تا چه اندازه بر اقتصاد جهانی تأثیرگذارند.
ناگفته نماند که عواملی مثل سیاست‌های دولتی، توسعه‌یافتگی زیرساخت‌ها، توسعه آموزش‌های تخصصی و مهارتی و تغییر و تحولات حوزه فناوری در کشورهای مختلف، روی میزان اشتغال‌آفرینی صنایع خلاق نقش دارد.
تردیدی نیست که دو مورد از پایه‌های اصلی و اساسی صنایع خلاق، «خلاقیت» و «فناوری» هستند و هر چه در کشوری، بستر کافی برای ظهور و بروز خلاقیت و فناوری وجود داشته باشد، قاعدتاً امکان فعالیت افراد بیشتری در زمینه صنایع خلاق و نوآورانه وجود دارد.
یکی از دغدغه‌های اصلی جوامع مختلف، اشتغال افراد تحصیل‌کرده در مشاغل تحصیلی و تخصصی‌شان است. مزیت صنایع خلاق در این زمینه، آن است که طیف گسترده‌ای از مشاغل را شامل می‌شود و افراد مختلفی از هنرمندان و طراحان گرفته تا برنامه‌نویسان و مدیران بازاریابی، می‌توانند در این حوزه فعالیت کنند. در واقع با رشد صنایع خلاق در جوامع، شاهد اشتغال‌آفرینی بیشتر برای افراد تحصیل‌کرده هستیم. در نتیجه دیگر لازم نیست که این افراد، در زمینه‌هایی فعالیت کنند که ارتباطی با رشته تحصیلی‌شان ندارد.
2. رشد اقتصادی؛ تأثیری که باعث بهبود وضعیت کنونی مردم جهان می‌شود
مطالعاتی که در مورد رشد اقتصادی و سهم صنایع خلاق از تولید ناخالص داخلی (GDP) جهانی انجام شده است، نشان می‌دهد که این صنایع، 2 تا 7 درصد از GDP جهانی را به خودشان اختصاص می‌دهند. ارزش بازار جهان صنایع خلاق، بیش از 2 تریلیون دلار برآورد می‌شود و با در نظر گرفتن روند کنونی می‌توان انتظار داشت که این صنایع در سال‌هایی آتی، نقش پررنگ‌تری را در رشد اقتصادی جهان ایفا کنند و از این راه، تأثیر ژرف‌تری بر اقتصاد و جامعه بگذارند.
یکی از مزایای مهم صنایع خلاق آن است که می‌توانند به تنوع اقتصادی کشورها کمک کنند و وابستگی آن‌ها به منابع طبیعی را کاهش دهند. از طرفی محصولات و خدمات که از رهگذر این صنایع تولید می‌شود، عموماً ارزش افزوده بالایی دارند و می‌توانند به افزایش درآمد ملی کمک کنند. با در نظر گرفتن این مزایا می‌توان ادعا کرد که صنایع خلاق، توانایی کمک به توسعه پایدار کشورها را دارند و می‌توانند به متعادل و متناسب شدن توزیع ثروت در کشورها کمک کنند.
3. پتانسیل صادراتی محصولات صنایع خلاق؛ فرصتی برای رشد اقتصادی و اجتماعی
یکی از مزایا و محاسن صنایع خلاق، پتانسیل صادراتی بالای محصولات و خدمات مرتبط با این صنایع است. افرادی که در این صنایع فعالیت می‌کنند، می‌توانند ارزش افزوده بالایی ایجاد کنند و از این راه در رشد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشورها نقش‌آفرینی کنند.
مطالعات نشان می‌دهد که محصولات و خدمات صنایع خلاق (مثل فیلم‌های سینمایی و سریال‌ها)، اگر کیفیت بالایی داشته باشند، پتانسیل صادراتی شگفت‌انگیزی دارند و همین ماجرا باعث می‌شود که افراد شاغل در این صنایع، درآمدشان به میزان قابل توجهی افزایش یابد. وقتی میزان درآمد افراد بیشتر شود، قاعدتاً فضای بیشتر و بهتری برای رشد اجتماعی و فرهنگی آن‌ها فراهم می‌شود.
کم بودن درآمد افراد، یکی از دلایل اصلی محدود بودن رشد اجتماعی و فرهنگی است. اگر صنایع خلاق به اندازه کافی در کشورهای مختلف ریشه بدوانند، افراد مختلف می‌توانند محصولات و خدمات خود را به جهانیان عرضه کنند و از این راه، سهم کشور خود از اقتصاد و درآمد جهانی را افزایش دهند. نتیجه این اتفاق‌ها، بی‌گمان رشد اجتماعی و فرهنگی جامعه نیز خواهد بود.
البته حمایت دولت‌ها از فعالان صنایع خلاق، برندسازی افراد و شرکت‌ها در این زمینه، شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی، ایجاد شبکه‌های تجاری با سایر کشورها و آموزش هرچه‌بیشتر نیروی انسانی در زمینه‌های مختلف صنایع خلاق، می‌تواند به افزایش صادرات محصولات و خدمات خلاقانه و نوآورانه کمک کند.
4. غنی‌سازی فرهنگ جوامع؛ تأثیر انکارناپذیری که صنایع خلاق بر جامعه دارند
صنایع خلاق، با خلق و تولید آثار خلاقانه، نوآورانه و تازه، نقش پررنگ و مهمی در غنی‌سازی فرهنگ جوامع ایفا می‌کنند. اگر پر و بال کافی به این صنایع داده شود، می‌توانند به خلق هویت جمعی بپردازند، روحیه جوامع را تقویت کنند و سطح کیفی زندگی افراد را ارتقا ببخشند. به عنوان مثال، «موسیقی» را در نظر بگیرید. موسیقی می‌تواند به عنوان یک زبان جهانی، احساسات و مفاهیم را به شیوه‌ای موثر انتقال دهد و به ایجاد ارتباط بین افراد مختلف جهان کمک کند. در واقع موسیقی می‌تواند پیوند بین مردم یک کشور با جهان را صمیمانه‌تر و عمیق‌تر کند.
آثار باکیفیتی که زیرمجموعه صنایع خلاق محسوب می‌شوند، به قدری توانایی دارند که می‌توانند بیانگر ارزش‌ها، باورها، هویت جامعه باشند و حس تعلق افراد به جامعه را افزایش دهند. همچنین این آثار، ابزاری برای بیان احساسات، افکار و نگرانی‌های افراد جامعه هستند و به همین دلیل از توانایی تقویت روحیه جامعه برخوردارند.
توجه داشته باشید که بالا رفتن میزان دسترسی افراد جامعه به آثار فرهنگی، هنری و خلاقانه می‌تواند مقدمه‌ای برای ارتقای سطح کیفی زندگی افراد و افزایش رضایت‌مندی آن‌ها از زندگی باشد.
5. احیای میراث فرهنگی کشورها و حفظ هویت و تاریخ یک جامعه؛ رسالتی اساسی
افرادی که در عرصه صنایع خلاق فعالیت می‌کنند، می‌توانند آثاری خلق کنند که هم ریشه در گذشته دارند و هم با نیازهای جامعه امروز، همخوان و هماهنگ هستند و این‌گونه است که صنایع خلاق به احیای میراث فرهنگی کشورها و حفظ هویت و تاریخ یک جامعه کمک می‌کنند.
به علاوه هنرمندان و طراحان صنایع خلاق با بهره‌گیری از زبان هنر می‌توانند روایت‌های جدید و جذابی از تاریخ و فرهنگ یک جامعه ارائه دهند؛ روایت‌هایی که برای نسل‌های مختلف جامعه، خصوصاً نسل‌های جوان، جالب و مفید است.
متخصصان صنایع خلاق می‌توانند با میراث فرهنگ و هویت تاریخی جامعه را با محصولات تجاری مثل لباس، اسباب‌بازی و غیره ترکیب کنند و از این راه در حفظ و احیای این میراث نقش داشته باشند. به عنوان مثال طراحان مد و لباس، با استفاده از طرح‌های سنتی، به لباس‌های مدرن و جذابی طراحی و تولید می‌کنند و از این راه نقش خود را در اعتلای فرهنگ ملی ایفا می‌نمایند.
6. تقویت همبستگی اجتماعی
محصولات و خدمات مرتبط با صنایع خلاق، این قدرت و توانایی دارند که به بستری برای گفتگو و تبادل نظر بین افراد با فرهنگ‌ها و دیدگاه‌های مختلف تبدیل شوند. وقتی بستر لازم برای گفتگوی افراد مختلف جامعه فراهم شد، افراد می‌توانند بهتر یکدیگر را بشناسند، از تعصبات خود بکاهند و همدلی با افراد دیگر را افزایش دهند.
صنایع خلاق می‌توانند به ترویج ارزش‌های مشترک در جامعه کمک کنند و به این ترتیب، به ایجاد یک هویت جمعی قوی‌تر کمک کنند. به‌علاوه، هنر و فرهنگ و صنایع خلاق، ابزاری قدرتمند برای کاهش فاصله‌های اجتماعی هستند و قدرت نزدیک کردن افراد جامعه به یکدیگر را دارند.
سامانه رود؛ بستری برای حمایت و تأمین مالی جمعی از کسب و کارهای صنایع خلاق
در این مقاله کوشیدیم 6 تاثیر صنایع خلاق بر اقتصاد و جامعه را بیان کنیم و هر کدام از این تأثیرها را به صورت مختصر و مفید بررسی کنیم. امیدواریم نکات و آموزه‌های این مقاله، شما را با صنایع خلاق و تأثیر عمیقی که بر اقتصاد و جامعه می‌گذارند، آشنا کرده باشد.
در صورتی که شما هم کسب و کاری نوآورانه در زمینه صنایع خلاق دارید و برای رشد و توسعه آن نیاز به حمایت مالی دارید، می‌توانید از سامانه رود کمک بگیرید. ستاد توسعه فناوری‌های فرهنگی و نرم معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، سامانه رود را برای معرفی کسب و کارهای حوزه صنایع خلاق که نیازمند تامین مالی جمعی هستند، راه‌اندازی کرده است. به بیان سادهتر، این سامانه، بستری برای تسهیل فرایند سرمایه‌گذاری و خلق فرصت رشد برای کسب و کارهای نوآورانه اجتماعی در زمینه صنایع خلاق به حساب می‌آید.
در صورت تمایل به کسب اطلاعات بیشتر در مورد سازوکار سامانه رود، پیشنهاد می‌شود به صفحه پرسش های متداول مراجعه کنید و پرسش و پاسخ‌های موجود در این صفحه را مطالعه کنید.
آیا تاکنون از پلتفرم‌های جمع‌سپاری مالی استفاده کرده‌اید؟ از نظر شما این بسترها، چه نقشی در آینده صنایع خلاق در ایران ایفا می‌کنند؟ لطفاً پرسش‌ها، تجربیات، نظرها و پیشنهادهای خود را با ما و سایر همراهان سامانه رود در بخش دیدگاه‌ها (زیر همین مقاله) به اشتراک بگذارید.
بدون دیدگاه